BΑΣΙΚΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ & ΜΕΘΟΔΟΙ ΜΕΛΕΤΗΣ – ΓΕΝΙΚΗ ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ

Γενικά

• Κωδικός: 285-1901061 285-1901062
• Εξάμηνο: 1o
• Επίπεδο Σπουδών: Προπτυχιακό
• Τύπος μαθήματος: Ειδικού υποβάθρου
• Γλώσσα διδασκαλίας και εξετάσεων: Ελληνικά
• Το μάθημα διατίθεται σε φοιτητές Erasmus
• Μέθοδοι Διδασκαλίας (Ώρες/εβδ.): Διαλέξεις (2) / Εργαστήριο (1)
• Μονάδες ECTS: 5
• Σελίδα μαθήματος: https://moodle.teithe.gr/course/view.php?id=3615

Περιεχόμενα μαθήματος

ΘΕΩΡΙΑ

ΒΑΣΙΚΗ  ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ &  ΜΕΘΟΔΟΙ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΥΤΗΣ

Εισαγωγή  στην  Ιστολογία  και  στις  Βασικές  Ιστολογικές  Τεχνικές

Προετοιμασία των Ιστών για Φωτομικροσκοπία και Στάδια Παρασκευής των Ιστών: Μονιμοποίηση /Μονιμοποιητικά Υγρά (Γενικά στοιχεία – Κατηγορίες – Τρόπος δράσης) – Αφυδάτωση – Διαύγαση – Διαπότιση σε  Παραφίνη – Έγκλειση σε  Παραφίνη (Σκήνωση)  – Λήψη λεπτών  Ιστικών  τομών σε Μικροτόμο – Επίστρωση  σε  Ανικειμενοφόρες πλάκες –   Ξήρανση  σε  Κλίβανο Ξηράς  Αποστείρωσης)  – Κλινική Eφαρμογή (Τομές Κρυοστάτη – Ταχεία Βιοψία)

Ιστοχημεία: Χημική Σύσταση Ιστολογικών  Δειγμάτων – Χημική Βάση των Χρώσεων- Μέθοδοι Χρώσεων (Χρώση ρουτίνας  Αιματοξυλίνη/Εωσίνη – Ειδικές Ιστοχημικές Χρώσεις)  – Αλδεϋδομάδες  και Αντιδραστήριο Schiff – Μεταχρωμασία

Οπτική  Μικροσκοπία : Εισαγωγικά στοιχεία – Μικροσκόπιο Φωτεινού Πεδίου (Φωτομικροσκόπιο)- Φθορίζουσα Μικροσκοπία – Μικροσκόπιο Φθορισμού

Ηλεκτρονική Μικροσκοπία: Εισαγωγικά στοιχεία- Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Διέλευσης – Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Σάρωσης

Καλλιέργεια  Κυττάρων και  Ιστών  – Κλινική  Eφαρμογή

Ενζυμική Πέψη και  ΕνζυμικήΙστοχημεία  – Κλινική  Εφαρμογή

Ανοσοϊστοχημεία / Ανοσοκυτταροχημεία –  Μονοκλωνικά/Πολυκλωνικά Αντισώματα – Κλινική Συσχέτιση

Τεχνικές Υβριδισμού – Ιnsitu Υβριδισμός – Κλινική  Eφαρμογή

Ερμηνεία των τρισδιάστατων  δομών  XρωματισμένωνΙστικών Τομών  σε δυο  διαστάσεις  – Τεχνικά σφάλματα (Artifacts)

ΚΥΤΤΑΡΟΠΛΑΣΜΑ

Κυτταρική διαφοροποίηση – Κυτταροπλασματικάοργανύλλια (Μεμβρανώδη-Μη Μεμβρανώδη) – Έγκλειστα -Κλινική Συσχέτιση

ΠΥΡΗΝΑΣ

Συστατικά  του Πυρήνα – Κυτταρική Ανανέωση – Κυτταρικός  Κύκλος (Φάσεις/Ρύθμιση/Μίτωση-Μείωση) – Κυτταρικός Θάνατος(Νέκρωση – Απόπτωση) – Βλαστικά Κύτταρα και Αναγέννηση των Ιστών- -Κλινική Συσχέτιση

ΒΑΣΙΚΟΙ ΙΣΤΟΙ

Επιθηλιακός  Ιστός:

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα /Εξειδικεύσεις της Ελεύθερης  Επιφάνειας των Επιθηλιακών κυττάρων -Τύποι Επιθηλίων (Ταξινόμηση)  – Διεπιθηλιακή Μεταφορά – Ανανέωση Επιθηλιακών κυττάρων

Συνδετικός  Ιστός:

Κύτταρα /  Ίνες / Εξωκυττάρια Ουσία -Τύποι Συνδετικού Ιστού

Νευρικός  Ιστός:

Νευρώνες – Νευρογλοιακά κύτταρα – Νευρική Αναγέννηση

Μυϊκός  Ιστός :

Σκελετικός/ Καρδιακός / Λείος Μυς – Αναγέννηση Μυϊκού Ιστού

ΓΕΝΙΚΗ ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ

Γαμετογένεση

Από  την  Ωοθυλακιορηξία  μέχρι  την  Εμφύτευση

Δίστιβος και   Τρίστιβος   Βλαστικός Δίσκος

Πρώϊμη  και    Όψιμη Εμβρυϊκή  Περίοδος

Εμβρυϊκοί   Υμένες  και    Πλακούντας

Συγγενείς  Ανωμαλίες

Μαθησιακοί Στόχοι

Με  την  ολοκλήρωση  του  Μαθήματος   οι φοιτητές /τριες  αναμένεται  να  έχουν  αποκτήσει:

1. Γνώση

• Nα γνωρίζουν  και  να  Περιγράφουν την   Εμβρυογένεση   του  ανθρώπινου  όντος
• Να γνωρίζουν  τις  συγγενείς  ανωμαλίες  (διαμαρτίες της διάπλασης) / Σύστημα , καθώς  επίσης  και τη  συχνότητα  εμφάνισης, την  αιτιοπαθογένεια   και τις συνέπειες των  διαμαρτιών  αυτών   για τον ανθρώπινο  οργανισμό
• Να γνωρίζουν  τους   Βασικούς  Ιστούς  καθώς  και   Βασικές  Κλινικές   εκδηλώσεις  που σχετίζονται  με  την  Παθολογία  τους
• Να γνωρίζουν   τις   Τεχνικές    Παρασκευής  Ιστικών   τομών,   στο μικροτόμο  και  τον  ψυκτικό  μικροτόμο, για  παρατήρηση  στο  Οπτικό  Μικροσκόπιο
• Να Γνωρίζουν τα  μέσα  Παρατήρησης  ιστών / Κυττάρων, Οπτικό και   Ηλεκτρονικό   Μικροσκόπιο   ( Σάρρωσης  και  Διέλευσης)  καθώς  και   την   Τεχνική    Παρασκευής  ιστικών  τομών   για  Ηλεκτρονική  Μικροσκοπία
• Να  γνωρίζουν  τις  Εφαρμογές  της   Οπτικής  και  Ηλεκτρονικής  Μικροσκοπίας.

2. Δεξιότητες

• Να έχουν  Κατανοήσει  τις  βασικές  αρχές  της  Ιστολογικής  Τεχνικής
• Να έχουν  εξοικειωθεί  με  τα  Στάδια  της  Ιστολογικής  Τεχνικής                                (μακροσκοπική  εξέταση – μονιμοποίηση (μονιμοποιητικά) – σκήνωση – μικροτόμηση –  χρώση  ρουτίνας Αιματοξυλίνη/ Εωσίνη – Κάλυψη Ιστικών  τομών καθώς  και  ΜικροσκόπησηΙστικών  τομών Α/Ε στο  Οπτικό Μικροσκόπιο
• Να γνωρίζουν  σφάλματα   της   Τεχνικής  και   μεθόδους  επιδιόρθωσης  των  σφαλμάτων.

3. Ικανότητες

• Να είναι  σε  θέση   να   παρουσιάσουν  το Αντικείμενο  Απασχόλησης  και  τον    Εργαστηριακό  εξοπλισμό του Ιστολογικού  Εργαστηρίου  σε  ομάδες επισκεπτών –  μαθητών  δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
• Να αναπτύξουν   συνεργασίες  σε  ομάδες   με  σκοπό    την  παραγωγή  ερευνητικού  έργου και   εξειδικευμένων  ερευνητικών  μεθόδων  προς  όφελος  της  Ιατρικής  Επιστήμης .

Το μάθημα αποσκοπεί να καταστήσει τους φοιτητές ικανούς να:

γνωρίσουν λεπτομερώς  τις Βασικές Ιστολογικές Τεχνικές  που  εφαρμόζονται  στην Οπτική και Ηλεκτρονική Μικροσκοπία

κατανοήσουν  τα επιμέρους Στάδια και  τα  Μέσα  που  εφαρμόζονται κατά  την  Προετοιμασία των Ιστών  και  προηγούνται  της Μικροσκοπικής Παρατήρησης

συγκρίνουν  και  να  συνδυάσουν  τις  διαφορετικές  Τεχνικές  που  βασίζονται  στο  Μέσο παρατήρησης  των Ιστών (Φωτομικροσκόπιο – Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Διέλευσης)

γνωρίσουν, να συνδυάσουν  και  να αξιολογήσουν Τεχνικές  ανίχνευσης και Ταυτοποίησης  κυτταρικών  μορίων σε  ιστικές  τομές

γνωρίσουν  την Ιστολογία των Βασικών  Ιστών και  να   κατανοήσουν   Κλινικές  Συσχετίσεις

γνωρίσουν  τη  διάπλαση του ανθρώπινου οργανισμού και  να συνδυάσουν  και  να εκτιμήσουν  συγγενείς  ανωμαλίες  που  προκύπτουν  από  σφάλματα  κατά  την  εμβρυογένεση.

Σκοπός του μαθήματος είναι:

Η  απόκτηση  Θεωρητικών γνώσεων όσον  αφορά τις  Τεχνικές   Παρασκευής των Ιστών για  Μικροσκοπική και Υπερμικροσκοπική μελέτη, τα μέσα Παρατήρησης των Ιστών, τις Τεχνικές ανίχνευσης  Ιστικών Μορίων. Επίσης  να αποκτήσουν  λεπτομερή  γνώση  του Κυττάρου,  των  Βασικών ιστών , της Γενικής Εμβρυολογίας και  των  Διαμαρτιών  της Διάπλασης.

Με την ολοκλήρωση των μαθημάτων οι φοιτητές θα είναι σε θέση να γνωρίζουν:

να κατανοούν, να συνδυάσουν   και  να  εφαρμόσουν  τις θεωρητικές γνώσεις που απέκτησαν   τόσο  για  να  μπορούν  να  τις  εφαρμόζουν  στα  Εργαστήρια της Γενικής /Ειδικής  Παθολογικής Ανατομικής και της Ιατρικής Κυτταρολογίας  που  ακολουθούν  στο Ε΄,ΣΤ΄και Ζ΄ εξάμηνο των Σπουδών τους, όσο  και  να  δύνανται  να  μικροσκοπούν  στο  Οπτικό  Μικροσκόπιο ιστικές  τομές  Αιματοξυλίνης/ Εωσίνης  και  Ειδικών  Ιστοχημικών Χρώσεων(PAS, Alcianblue, Gomori,ΤρίχρωμηMasson,vanGiesson).

Γενικές Ικανότητες

Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών

• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών

Μέθοδοι Διδασκαλίας

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

Εισηγήσεις και Διαλέξεις με τη Χρήση Οπτικο-ακουστικών μέσων.Χρήση Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου και Ιστοσελίδας του Τμήματος  Ιατρικών Εργαστηρίων για  Ενημέρωση  (Συνέδρια,Διαλέξεις) και Επικοινωνία  με  τους  Φοιτητές.Χρήση του e-class για την Ανάρτηση παρουσιάσεων με μορφή powerpoint και  χρήσιμων συνδέσμων (links) και  videos  που  σχετίζονται  με  τα  θέματα  των διαλέξεων.

Οργάνωση Διδασκαλίας

Αξιολόγηση Φοιτητών

Θεωρία

Γραπτή τελική εξέταση που περιλαμβάνει:

1. – Δοκιμασία Πολλαπλής Επιλογής
2. – Ερωτήσεις Ανάπτυξης
3. – Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης
4. – Εργασία (προαιρετική)

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

Ελληνική

Mescher A.L.  Junqueira’s Βασική Ιστολογία (6η Ελληνική Έκδοση). Εκδόσεις Π.Χ, Πασχαλίδης,2017.

RossM. H. Ιστολογία  με  Έγχρωμο  Άτλαντα (1η Ελληνική Έκδοση).Ιατρικές  Εκδόσεις  Λίτσας, 2013.

KierszenbaumA.Ιστολογία με στοιχεία Κυτταρικής Βιολογίας (1η Ελληνική Έκδοση).Εκδόσεις Π.Χ, Πασχαλίδης,2013.

GartnerL.G., HiattJ.H. Ιστολογία( 3η Έλληνική Έκδοση).

SadlerT.  Langman’s Ιατρική Εμβρυολογία (1η Ελληνική Έκδοση).Ιατρικές  Εκδόσεις  Λίτσας, 2002. Εκδόσεις Παρισιάνου,2011

Moore,Persaud,Shiota. Έγχρωμη Κλινική Εμβρυολογία (1η Ελληνική Έκδοση). ΕκδόσειςΠ.Χ, Πασχαλίδης,1997.

Ξενόγλωσση

KiernanJ. A. Histological and Histochemical Methods: Theory and Practice(5th Edition). Scion Publishing Limited, 2015.

Ovalle W. K., Nahirney P. C. Netter’s Essential Histology( 2nd Edition). Saunder’s,  2013.

Υoung B., Lowe J., Stevens A., Heath J. W. Wheater’s  Functional Histology. A Text  and Colour Atlas (5th Edition). Churchill Livingstone Elsevier,2006.

Hammersen F. Sobotta/Hammersen Histology- Color Atlas of Microscopic Anatomy. (3rd Edition). Urban&Schwarzenberg, 1985.