Μαθήματα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΙΟΛΟΓΙΑ

Γενικά

Περιεχόμενα μαθήματος

ΘΕΩΡΙΑ

Ταξινόμηση, δοµή, βιοχημικές ιδιότητες των ιών [Οικογένειες, γένη, στελέχη, κύρια χαρακτηριστικά όλων των οικογενειών]. Αρχές της δομής και αναπαραγωγή των ιών. Ο κύκλος αναπαραγωγής των ιών στα κύτταρα (προσκόλληση προσρόφηση, αναπαραγωγή, απελευθέρωση των νέων ιικών σωματιδίων από τα κύτταρα ξενιστές. Αρχές της γενετικής των ιών. Γενετική των ογκογόνων ιών. Ανοσιακή απάντηση του ξενιστή στους ιούς. Ρόλος των ιών στην πρόκληση νόσου. Αντιϊκά φάρμακα. Νοσήματα εξ ιών, επιδημιολογία και παθογένεια διαφόρων ιικών λοιμώξεων (Ορθομυξοϊοί-Παραμυξοϊοί, Ραβδοϊοί-Κοροναϊοί, Φιλοϊοί-Παρβοϊοί, Αδενοϊοί-Ερπητοϊοί, Ιοί των Θηλωμάτων, πολυομαιϊοί, ευλογοϊοί, Ρετροϊοί-Ηπατοϊοί (Δομή, λειτουργία, παθογόνος δράση, εργαστηριακή διάγνωση). Ιογενείς γαστρεντερίτιδες. Ιογενείς ηπατίτιδες. Επιδημιολογία της γρίπης. Ιοί που προκαλούν συγγενείς λοιμώξεις. Ιοί που προσβάλλουν το ΚΝΣ.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

Εισαγωγή στην διαγνωστική Ιολογία. Εξοπλισμός Εργαστηρίου Ιολογίας, Αρχές Εργαστηριακής Ασφάλειας, Μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την εργαστηριακή διάγνωση των ιώσεων (Καλλιέργεια, ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, Συγκολητινοαντίδραση, Ιζηματινοαντίδραση, Δοκιμασία Coombs, Σύνδεση συμπληρώματος, Έμμεση αιμοσυγκόλληση, μέθοδος ανοσοαποτύπωσης πρωτεϊνών (WesternBlotAssay), Έμμεσος Ανοσοφθορισμός, ELISA, PCR). Διάγνωση της Λοιμώδους Μονοπυρήνωσης, ανίχνευση ετερόφιλων αντισωμάτων, IgMAb έναντι του ιού Epstein- BarrVirus (Monotest). Ανίχνευση ειδικών αντισωμάτων IgM – IgG έναντι του ιού EBV. Ανίχνευση ιικών αντιγόνων σε δείγμα κοπράνων, ΕΝΥ κ.ά.

Μαθησιακοί Στόχοι

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες αναμένεται να έχουν αποκτήσει:

Γνώση

  • Να αναγνωρίζουν τα βασικά και κρίσιμα βιολογικά χαρακτηριστικά και τις μοριακές και βιοχημικές ιδιότητες των παθογόνων ιών που συμβάλλουν στην παθοφυσιολογία της λοίμωξης και στην εκδήλωση της νόσου που προκαλούν.
  • Να περιγράφουν τις αλληλεπιδράσεις  ιών – ανθρώπου και των επιπτώσεων τους  στην πρόκληση και εκδήλωση νόσου.
  • Να αναγνωρίζουν τους σημαντικότερους παθογόνους  ιούς που προκαλούν λοιμώξεις, πώς μεταδίδονται, τον τρόπο πολλαπλασιασμού τους και  πώς αντιμετωπίζονται.
  • Να αναγνωρίζουν τη σχετική ορολογία και τις διεθνώς χρησιμοποιούμενες συντμήσεις στις διαγνωστικές εντολές για την διάγνωση νοσημάτων από ιούς.
  • Να περιγράφουν την πρόληψη των ιικών λοιμώξεων μέσω της ανοσοποίησης.
  • Να περιγράφουν τα κλινικά και επιδημιολογικά χαρακτηριστικά των ιών και τις νόσους που προκαλούν στον άνθρωπο.
  • Να περιγράφουν την εργαστηριακή διάγνωση των ιώσεων με την εφαρμογή ποικίλων μεθόδων (καλλιέργειας, ορολογικών, μοριακών μεθόδων κ.ά αναφορικά με την απομόνωση, ανίχνευση και ταυτοποίηση των ιών).

Δεξιότητες

  • Να έχουν κατανοήσει τις αρχές  εργαστηριακής διάγνωσης  των λοιμώξεων από ιούς και να έχουν εξοικειωθεί με μεθοδολογίες απομόνωσης, καλλιέργειας, ανίχνευσης ταυτοποίησης /τυποποίησης  καθώς και με την ερμηνεία και αξιολόγηση των   εργαστηριακών  ευρημάτων.
  • Να εφαρμόζουν τις διαγνωστικές μεθόδους οι οποίες χρησιμοποιούνται στη διάγνωση των ιώσεων με έμφαση στις νέες τεχνολογίες.
  • Να είναι σε θέση να ενημερώνουν για την σωστή διαδικασία λήψης συντήρησης και μεταφοράς των βιολογικών δειγμάτων.
  • Να εφαρμόζουν αρχές προστασίας προσωπικού και περιβάλλοντος από τους ιούς.

 

Ικανότητες

  • Να είναι σε θέση να παρουσιάσουν με την χρήση νέων τεχνολογιών εργασίες-πειράματα σε ομάδες πρωτοετών φοιτητών ή σε ομάδες μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
  • Να αναπτύξουν την κριτική σκέψη και ικανότητα αναγνώρισης και επίλυσης προβλημάτων, δουλεύοντας μόνοι ή σε ομάδες.
  • Να είναι σε θέση να συλλέγουν, να συνθέτουν, να αναλύουν, πληροφορίες, ιδέες, προβλήματα και λύσεις με σκοπό την παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών.

Γενικές Ικανότητες

  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών

Μέθοδοι Διδασκαλίας

Πρόσωπο με πρόσωπο. Το εργαστήριο στην αίθουσα εργαστηρίου Ιολογίας

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

  • Εισηγήσεις και διαλέξεις με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων, τόσο στο θεωρητικό όσο και στο εργαστηριακό μέρος.
  • Χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και της ιστοσελίδας του Τμήματος για την επικοινωνία και την ενημέρωση των φοιτητών αντίστοιχα.
  • Χρήση του e-class (moodle.teithe.gr) για την ανάρτηση και διακίνηση επιστημονικών άρθρων, οδηγιών, διαλέξεων, χρήσιμων συνδέσμων (links), ανατομικών εικόνων, ερωτηματολογίων, πληροφοριών για την παρακολούθηση συνεδρίων και σεμιναρίων σχετικών με το μάθημα, κλπ.

Οργάνωση Διδασκαλίας

ΔραστηριότηταΦόρτος εργασίας εξαμήνου
Διαλέξεις-Εισηγήσεις με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων.90
Εργαστήριο σε ομάδες 20-25 ατόμων90
Σύνολο180

Αξιολόγηση Φοιτητών

Θεωρία

  1. Γραπτή Εργασία προαιρετική με δημόσια παρουσίαση (Βαθμολογείται και προσδίδει 20% στο τελικό βαθμό της τελικής εξέτασης της θεωρίας).
  2. Γραπτή τελική εξέταση που περιλαμβάνει:
    • Ερωτήσεις Ανάπτυξης
    • Δοκιμασία Πολλαπλής Επιλογής
    • Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης

Σημείωση: Το (1) πραγματοποιείται εφόσον το επιτρέπουν οι εκάστοτε συνθήκες όπως αριθμός φοιτητών, φόρτος εργασίας καθηγητών κ.ά παράγοντες.

 

Εργαστήριο

  1. Αξιολόγηση των φοιτητών με θεωρητικές και πρακτικές ασκήσεις στο εργαστήριο (Δεν βαθμολογείται).
  2. Εβδομαδιαίες ασκήσεις και εργασίες που υποβάλλονται καθημερινά (Δεν βαθμολογούνται).
  3. Ενδιάμεση εξέταση – Πρόοδος σε Τμήμα των Εργαστηριακών ασκήσεων (σε περίπτωση επιτυχούς εξέτασης, δυνατότητα απαλλαγής από τμήμα της ύλης στις τελικές εξετάσεις)
  4. Γραπτή/προφορική τελική εξέταση με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, σύντομης ανάπτυξης και μελέτης περιπτώσεων

Σημείωση: Το(2) και (3) πραγματοποιείται εφόσον το επιτρέπουν οι εκάστοτε συνθήκες όπως αριθμός φοιτητών, φόρτος εργασίας καθηγητών κ.ά παράγοντες. Η ενδιάμεση εξέταση (4) ενδέχεται να μην πραγματοποιηθεί, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του εξαμήνου.

Συνολικός βαθμός μαθήματος: Βαθμός θεωρίας 60% + βαθμός Εργαστηριακής Άσκησης  40%

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

-Προτεινόμενη Βιβλιογραφία : -Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

Α. Ελληνική

  1. Εισαγωγή στη σύγχρονη Ιολογία, Τύπος: Σύγγραμμα, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 94644560, ISBN: 9789601224817, Συγγραφείς: Dimmock J. Nigel, Easton J. Andrew, Leppard N. Keith, Επιμ. Μήτκα Στέλλα, Μπελούκας Απόστολος, Διαθέτης (Εκδότης): UNIVERSITYSTUDIOPRESS – ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ, Έκδοση: 1η ελληνική έκδ./2020
  2. Ιολογία-Εξερευνώντας τους Ιούς, Τύπος: Σύγγραμμα, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 86053314, ISBN: 9789925575176, Συγγραφείς: ShorsTeri, Διαθέτης (Εκδότης): BROKENHILLPUBLISHERSLTD, Έκδοση: 1/2020
  3. ΙΟΛΟΓΙΑ: ΕΓΧΡΩΜΟ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ, Τύπος: Σύγγραμμα, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 68401258, ISBN: 9789605832001, Συγγραφείς: STEPHENN.J. KORSMAN, GERTU. VANZYL, LOUISENUTT, MONIQUEI. ANDERSSON, WOLFGANGPREISER, Διαθέτης (Εκδότης): ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ, Έκδοση: 1η/2017
  4. Καλκάνη Μπασιάκου Ελένη. Ιολογία. Εκδόσεις ΈΛΛΗΝ. Αθήνα 2008.
  5. Haaheim L. R, Pattison J.R, Whitley R.J. Πρακτικός οδηγός Ιατρικής Ιολογίας (Ελληνική έκδοση). Επιστημονικές Εκδόσεις ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε. Αθήνα 2004

Β. Ξενόγλωσση

  1. MurrayP, RosenthalK, PfeallerM. 7 editionElsevier 2012.
  2. Mark Gladwin, William Trattler, C.Scott Mahan. Clinical Microbiology Made Ridiculously Simple. 6 edition. Medmaster 2014.
  3. Warren Levinson. Review of Medical Microbiology and Immunology. 13 edition. LangeMedicalBooks. 2014
  4. Dimmock NJ, Easton A.J, Lappard K.N. Introduction to modern virology. 6 edition, Blackwell 2007