Μαθήματα

ΚΛΙΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ IV (ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ)

Γενικά

Περιεχόμενα μαθήματος

ΘΕΩΡΙΑ

Προσδιορισμός και κλινική σημασία των μεταβολών της συγκέντρωσης των ορμονών στον ορό ως δεικτών παθολογικών καταστάσεων. Μεταβολικές πλευρές των κακοήθων νοσημάτων. Προσδιορισμός και κλινική σημασία των μεταβολών της συγκέντρωσης των καρκινικών δεικτών στον ορό. Νέοι οστικοί δείκτες και η σημασία τους στις οστικές νόσους (Οστεοπόρωση). Δράσεις Βιταμίνης D. Συμβολή της βιταμίνης D στον οστικό μεταβολισμό. Συχνότερες ενδοκρινοπάθειες (υπόφυσης, υποθαλάμου, επίφυσης, θυρεοειδούς, παραθυρεοειδών, επινεφριδίων, γονάδων και του γαστρεντερικού. Νόσοι των παραθυρεοειδών αδένων και της ομοιοστασίας του ασβεστίου (ιστολογία των παραθυρεοειδών αδένων, εργαστηριακή διερεύνηση της ορμονικής έκκρισης και των διαταραχών επί νόσου. Ορμονικές δράσεις και κλινικές εκδηλώσεις των διαταραχών του υποθαλάμου και της υπόφυσης. Νόσοι του θυρεοειδούς αδένα (Φυσιολογική και παθολογική έκκριση του θυρεοειδούς). Παθοφυσιολογία του υπερθυρεοειδισμού, τύπων υπερθυρεοειδισμού (νόσος Graves), υποθυρεοειδισμού, θυρεοειδίτιδων (Hashimoto), βρογχοκήλης, όζων και νεοπλασμάτων. Νόσοι του άρρενος και θήλεος αναπαραγωγικού συστήματος (Κυτταρική βιολογία και ορμονική έκκριση).

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

Ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις για τον προσδιορισμό ορμονών, καρκινικών δεικτών, βιταμινών (ELISA, RIA, Χημειοφωταύγεια, ηλεκτροχημειοφωταύγεια, πόλωση φθορισμού, HPLC, Φασματομετρία μάζας). Εκμάθηση των αρχών λειτουργίας και επίδειξη μηχανημάτων χημειοφωταύγειας, πόλωσης φθορισμού. Προσδιορισμός  ορμονών  TSH, T4, T3, κορτιζόλης με ELISA σε φυσιολογικά και παθολογικά δείγματα. Σύγκριση αποτελεσμάτων με την αληθή τιμή και προσδιορισμός ποσοστού σφάλματος και των αιτιών πρόκλησης σφαλμάτων. Προσδιορισμός δεικτών οστικής παραγωγής – απορρόφησης (Οστεοπόρωση). Εργαστηριακός έλεγχος υπέρτασης. Εργαστηριακός έλεγχος φλοιού των επινεφριδίων. Εργαστηριακή διάγνωση των ωοθηκικών διαταραχών και κύκλου.

Μαθησιακοί Στόχοι

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες αναμένεται να έχουν αποκτήσει:

Γνώση

  • Να περιγράφουν τη βιολογική δράση και το μεταβολισμό των ορμονών.
  • Να περιγράφουν τις αρχές και το τεχνικό μέρος των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό των ορμονών στην εργαστηριακή πράξη.
  • Να αναγνωρίζουν το ρόλο των ορμονών και  τις μεταβολές, που εκδηλώνονται στη βιοχημεία των ενδοκρινολογικών νόσων.
  • Να γνωρίζουν τους νέους οστικούς δείκτες και τη σημασία τους στις οστικές νόσους.
  • Να περιγράφουν τις μεταβολικές πλευρές των κακοήθων νοσημάτων και την εργαστηριακή τους διάγνωση με την ανεύρεση βιοχημικών δεικτών στο αίμα του ασθενούς.

 

Δεξιότητες

  • Να εφαρμόζουν μεθόδους μέτρησης συγκεντρώσεων ορμονών, καρκινικών δεικτών σε βιολογικά υγρά.
  • Να αξιολογούν μεθόδους μέτρησης συγκεντρώσεων ορμονών, καρκινικών δεικτών σε βιολογικά υγρά.
  • Να συγκρίνουν τις διαγνωστικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό ορμονών, καρκινικών δεικτών σε βιολογικά υγρά.
  • Να κατανοούν την αξία των χρησιμοποιούμενων μεθόδων αναφοράς για την εργαστηριακή διάγνωση παθήσεων των ενδοκρινών αδένων.
  • Να είναι σε θέση να ενημερώνουν για την σωστή διαδικασία λήψης συντήρησης και μεταφοράς των βιολογικών δειγμάτων.

 

Ικανότητες

  • Να είναι σε θέση να παρουσιάσουν με την χρήση νέων τεχνολογιών εργασίες-πειράματα σε ομάδες πρωτοετών φοιτητών ή σε ομάδες μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
  • Να αναπτύξουν την κριτική σκέψη και ικανότητα αναγνώρισης και επίλυσης προβλημάτων κατά την εκτέλεση ορμονολογικών εξετάσεων δουλεύοντας μόνοι ή σε ομάδες.
  • Να αποκτήσουν εξοικείωση, στην εκτίμηση και εφαρμογή ποσοτικών προσδιορισμών των ορμονών και των καρκινικών με τη χρήση διάφορων οργάνων βιοχημικού εργαστηρίου.
  • Να είναι σε θέση να ενισχύσουν την αποκτηθείσα γνώση με τις εκάστοτε σύγχρονες εργαστηριακές τεχνικές προσδιορισμού βιολογικών δεικτών στα βιολογικά υγρά.
  • Να είναι σε θέση να συλλέγουν, να συνθέτουν, να αναλύουν, πληροφορίες, ιδέες, προβλήματα και λύσεις με σκοπό την παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών.

Γενικές Ικανότητες

  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών

Μέθοδοι Διδασκαλίας

Πρόσωπο με πρόσωπο. Το εργαστήριο στην αίθουσα εργαστηρίου Κλινικής Χημείας

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

  • Εισηγήσεις και διαλέξεις με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων, τόσο στο θεωρητικό όσο και στο εργαστηριακό μέρος.
  • Χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και της ιστοσελίδας του Τμήματος για την επικοινωνία και την ενημέρωση των φοιτητών αντίστοιχα.
  • Χρήση του e-class (moodle.teithe.gr) για την ανάρτηση και διακίνηση επιστημονικών άρθρων, οδηγιών, διαλέξεων, χρήσιμων συνδέσμων (links), ανατομικών εικόνων, ερωτηματολογίων, πληροφοριών για την παρακολούθηση συνεδρίων και σεμιναρίων σχετικών με το μάθημα, κλπ.

Οργάνωση Διδασκαλίας

ΔραστηριότηταΦόρτος εργασίας εξαμήνου
Διαλέξεις-Εισηγήσεις με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων.100
Εργαστήριο σε ομάδες 20-25 ατόμων60
Εκπαιδευτικές επισκέψεις/ημερίδες/συνέδρια10
Συγγραφή εργασίας10
Σύνολο180

Αξιολόγηση Φοιτητών

Θεωρία

  1. Γραπτή Εργασία προαιρετική με δημόσια παρουσίαση (Βαθμολογείται και προσδίδει 20% στο τελικό βαθμό της τελικής εξέτασης της θεωρίας).
  2. Γραπτή τελική εξέταση που περιλαμβάνει:
    • Ερωτήσεις Ανάπτυξης
    • Δοκιμασία Πολλαπλής Επιλογής
    • Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης

Σημείωση: Το (1) πραγματοποιείται εφόσον το επιτρέπουν οι εκάστοτε συνθήκες όπως αριθμός φοιτητών, φόρτος εργασίας καθηγητών κ.ά παράγοντες.

 

Εργαστήριο

  1. Αξιολόγηση των φοιτητών με θεωρητικές και πρακτικές ασκήσεις στο εργαστήριο (Δεν βαθμολογείται).
  2. Εβδομαδιαίες ασκήσεις και εργασίες που υποβάλλονται καθημερινά (Δεν βαθμολογούνται).
  3. Ενδιάμεση εξέταση – Πρόοδος σε Τμήμα των Εργαστηριακών ασκήσεων (σε περίπτωση επιτυχούς εξέτασης, δυνατότητα απαλλαγής από τμήμα της ύλης στις τελικές εξετάσεις)
  4. Γραπτή/προφορική τελική εξέταση με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, σύντομης ανάπτυξης και μελέτης περιπτώσεων

Σημείωση: Το(2) και (3) πραγματοποιείται εφόσον το επιτρέπουν οι εκάστοτε συνθήκες όπως αριθμός φοιτητών, φόρτος εργασίας καθηγητών κ.ά.  παράγοντες. Η ενδιάμεση εξέταση (4) ενδέχεται να μην πραγματοποιηθεί, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του εξαμήνου.

 

Συνολικός βαθμός μαθήματος: Βαθμός θεωρίας 60% + βαθμός Εργαστηριακής Άσκησης  40%

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

Α. Ελληνική

  1. ΚλινικήΧημεία (Marshal – Bangert), κωδικόςβιβλίουστονΕύδοξο 13256565, 6ηΑγγλικήέκδοση 2008, ISBN 9789604890569, διαθέτης (Εκδότης) BROKENHILLPUBLISHERSLTD
  2. ΚλινικήΒιοχημείακωδικόςβιβλίουστονΕύδοξο 42049, έκδοση 4ηέκδ.2010, συγγραφείςGawAllan, CowanRobertA., O’ReillyDennisS. J., StewartMichaelJ., ShepherdJames, διαθέτης (Εκδότης) ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥΑΝΩΝΥΜΗΕΚΔΟΤΙΚΗΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗΕΜΠΟΡΙΚΗΕΤΑΙΡΙΑΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝΒΙΒΛΙΩΝ
  3. Βιοχημεία Stryer. Μετάφραση στα Ελληνικά
  4. Εργαστήριο Κλινικής Χημείας (Ειδικές εξετάσεις) Σύγγραμμα Ιωάννης Ιωαννίδης
  5. Κλινική Φαρμακολογία και Θεραπευτική. G.A. Mckay, J.L.Reid, M.R.Walters, 8η Εκδοση, Παρισιάνος, 2014
  6. Η Φαρμακοκινητική με απλά λόγια, D. Birkett, Εκδόσεις Παρισιάνος, 2005Φαρμακολογία, Θ. Κ. Θεοχαρίδη, Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας, Αθήνα 2000
  1. Εγχειρίδιο Φαρμακολογίας, H. Lullmann, K. Mohr, A. Ziegler, D. Bieger, Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας, Αθήνα, 2005

Β. Ξενόγλωσση

  1. Βιοχημεία Stryer (6ηέκδοση 2006)
  2. Concepts in Clinical Pharmacokinetics, J. DiPiro, R. Blouin, J Pruemer, ASHP, 1998
  3. Clinical Pharmacokinetics, M Rowland, T.N. Tozer, LEA-FEBIGER, Philadelphia, 2000
  4.  Basic Clinical Pharmacokinetic, M. Winter, Lippincott Williams-Wilikins, 2003