ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΣΙΤΟΛΟΓΙΑ

Γενικά

• Κωδικός: 285-1907031 285-1907032
• Εξάμηνο: 7ο
• Επίπεδο Σπουδών: Προπτυχιακό
• Τύπος μαθήματος: Ειδίκευσης
• Γλώσσα διδασκαλίας και εξετάσεων: Ελληνικά
• Μέθοδοι Διδασκαλίας (Ώρες/εβδ.): Διαλέξεις (2) / Εργαστήριο (2) / Άσκηση πράξη (1)
• Μονάδες ECTS: 6
• Σελίδα μαθήματος: https://moodle.teithe.gr/enrol/index.php?id=3643
• Διδάσκοντες: Μήτκα Στέλλα
• Συντονιστής: Μήτκα Στέλλα

Περιεχόμενα μαθήματος

ΘΕΩΡΙΑ

Εισαγωγή, γενικά περί παρασιτώσεων και παρασίτων, Κατάταξη πρωτοζώων και ελμίνθων. Επιδημιολογία των παρασιτώσεων. Γενικά περί διάγνωσης των παρασιτώσεων.

Γενικά περί πρωτοζώων:

Εντερικά πρωτόζωα: αμοιβάδες (Entamoebaspp), μαστιγοφόρα (Giardialamblia), κοκκίδια (Cryptosporidiumspp, Cyclosporacayetanensis, Cystoisosporabelli), βλεφαριδοφόρα (Balantidiumcoli).

Πρωτόζωα του αίματος: Plasmodiumspp, Babesiaspp, Trypanosomaspp.

Πρωτόζωα των ιστών: Toxoplasma, Leishmania, Αμοιβάδες των ιστών (Naegleria, Acanthamoeba, Balamuthia).

Γενικά περί ελμίνθων – επιδημιολογία Ταξινόμηση – γενικά χαρακτηριστικά ελμίνθων.

Κεστώδεις σκώληκες: Ταινίες: Taeniaspp, Diphyllobothriumspp, Echinococcusspp, Hymenolepisspp.

Τρηματώδεις σκώληκες του εντέρου: Fasciolopsis, Heterophyes, Metagonimus.

Τρηματώδεις σκώληκες του αίματος: Schistosomaspp.

Τρηματώδεις σκώληκες ιστών: Clonorchis, Opisthorchis, Fasciolaspp, Paragonimusspp.

Νηματέλμινθεςεντέρου: Enterobius vermicularis, Ascaris lumbricoides, Trichuris trichiura, Ancylostomaspp, Necator americanus, Strongyloidesstercoralis, Trichostrongylussp, Toxocaraspp, Gnathostomaspp, Anisakis spp.

Νηματέλμινθεςαίματοςκαιιστών: Φιλάριες: Wuchereriabancrofti, Brugiamalayi, Loa loa, Onchocerca volvulus, Mansonellaspp .

Αρθρόποδα ιατρικής σημασίας, εκτοπαρασιτώσεις. Αντιπαρασιτικά φάρμακα, εμβόλια, φάρμακα.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

Ι. Μέθοδοι διάγνωσης στην παρασιτολογία επίδειξη μεθόδων στο εργαστήριο:

• Παρασιτολογική εξέταση κοπράνων, μέθοδοι εμπλουτισμού κοπράνων με φυγοκέντρηση και επίπλευση.
• Επίστρωση αίματος (λεπτή και παχεία σταγόνα) και προετοιμασία παρασκευασμάτων για μικροσκόπηση
• Τεχνικές χρώσεις βιολογικών δειγμάτων: κοπράνων, κολπικών, αίματος και ΕΝΥ για την διάγνωση παρασιτώσεων πρωτόζωων και ελμίνθων.
• Ορολογικές μέθοδοι και μοριακές μέθοδοι διάγνωσης παρασιτώσεων

ΙΙ. Παρατήρηση παρασκευασμάτων στο μικροσκόπιο:

• Εντερικά πρωτόζωα: αμοιβάδες (Entamoebaspp), μαστιγοφόρα (Giardialamblia), κοκκίδια (Cryptosporidiumspp, Cyclosporacayetanensis, Cystoisosporabelli), βλεφαριδοφόρα (Balantidiumcoli).
• Νηματέλμινθεςεντέρου: Enterobius vermicularis, Ascaris lumbricoides, Trichuris trichiura, Ancylostomaspp, Necator americanus, Strongyloidesstercoralis, Trichostrongylussp, Toxocaraspp, Gnathostomaspp, Anisakis spp.
• Κεστώδειςσκώληκες: Ταινίες: Taenia spp, Diphyllobothrium spp, Echinococcus spp, Hymenolepis spp.
• Πρωτόζωατουαίματος: Plasmodium spp, Babesia spp, Trypanosoma spp.
• Πρωτόζωατωνιστών: Toxoplasma, Leishmania, Αμοιβάδεςτωνιστών (Naegleria, Acanthamoeba, Balamuthia).
• Τρηματώδειςσκώληκεςαίματος: Schistosoma spp.
• Νηματέλμινθεςαίματοςκαιιστών: Φιλάριες: Wuchereriabancrofti, Brugiamalayi, Loa loa, Onchocerca volvulus, Mansonella spp.

Μαθησιακοί Στόχοι

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες αναμένεται να έχουν αποκτήσει:

Γνώση

• Να αναγνωρίσουν την έννοια των παρασίτων από πρωτόζωα, μετάζωα και εκτοπαράσιτα.
• Να περιγράφουν τη μορφολογία, τον βιολογικό κύκλο, τις κλινικές εκδηλώσεις, την επιδημιολογία και παθογένεια των σημαντικότερων παρασίτων του ανθρώπου.
• Να περιγράφουν τις αλληλεπιδράσεις  παρασίτων – ανθρώπου και των επιπτώσεων τους  στην πρόκληση και εκδήλωση νόσου.
• Να αναγνωρίζουν τα σημαντικότερα παθογόνα παράσιτα που προκαλούν λοιμώξεις, πώς μεταδίδονται, τον τρόπο πολλαπλασιασμού τους και  πώς αντιμετωπίζονται.
• Να αναγνωρίζουν τη σχετική ορολογία και τις διεθνώς χρησιμοποιούμενες συντμήσεις στις διαγνωστικές εντολές για την διάγνωση νοσημάτων από παράσιτα.
• Να περιγράφουν την πρόληψη των παρασιτικών λοιμώξεων μέσω της ανοσοποίησης.
• Να περιγράφουν την εργαστηριακή διάγνωση των παρασιτώσεων με την εφαρμογή ποικίλων μεθόδων (καλλιέργειας, ορολογικών, μοριακών μεθόδων κ.ά αναφορικά με την απομόνωση, ανίχνευση και ταυτοποίηση των παρασίτων).

Δεξιότητες

• Να έχουν κατανοήσει τις αρχές  εργαστηριακής διάγνωσης  των λοιμώξεων από παράσιτα και να έχουν εξοικειωθεί με μεθοδολογίες απομόνωσης, καλλιέργειας, ανίχνευσης ταυτοποίησης/τυποποίησης  καθώς και σωστή εκτέλεση των εργαστηριακών τεχνικών διάγνωσης των παρασιτώσεων του ανθρώπου.
• Να εφαρμόζουν τις διαγνωστικές μεθόδους οι οποίες χρησιμοποιούνται στη διάγνωση των παρασιτώσεων με έμφαση στις νέες τεχνολογίες.
• Να είναι σε θέση να ενημερώνουν για την σωστή διαδικασία λήψης συντήρησης και μεταφοράς των βιολογικών δειγμάτων.
• Να εφαρμόζουν αρχές προστασίας προσωπικού και περιβάλλοντος από τα παράσιτα.

Ικανότητες

• Να εκτιμούν την σωστή εκτέλεση των εργαστηριακών τεχνικών διάγνωσης των παρασιτώσεων του ανθρώπου.
• Να είναι σε θέση να παρουσιάσουν με την χρήση νέων τεχνολογιών εργασίες-πειράματα σε ομάδες πρωτοετών φοιτητών ή σε ομάδες μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
• Να αναπτύξουν την κριτική σκέψη και ικανότητα αναγνώρισης και επίλυσης προβλημάτων, δουλεύοντας μόνοι ή σε ομάδες.
• Να είναι σε θέση να συλλέγουν, να συνθέτουν, να αναλύουν, πληροφορίες, ιδέες, προβλήματα και λύσεις με σκοπό την παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών.
• Να εκτιμούν ποιοτικά τις μεθόδους διάγνωσης των παρασιτώσεων (ευαισθησία, ειδικότητα).

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών

Μέθοδοι Διδασκαλίας

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

• Εισηγήσεις και διαλέξεις με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων, τόσο στο θεωρητικό όσο και στο εργαστηριακό μέρος.
• Χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και της ιστοσελίδας του Τμήματος για την επικοινωνία και την ενημέρωση των φοιτητών αντίστοιχα.
• Χρήση του e-class (moodle.teithe.gr) για την ανάρτηση και διακίνηση επιστημονικών άρθρων, οδηγιών, διαλέξεων, χρήσιμων συνδέσμων (links), ανατομικών εικόνων, ερωτηματολογίων, πληροφοριών για την παρακολούθηση συνεδρίων και σεμιναρίων σχετικών με το μάθημα, κλπ.

Οργάνωση Διδασκαλίας

Αξιολόγηση Φοιτητών

Θεωρία

1. Γραπτή Εργασία προαιρετική με δημόσια παρουσίαση (Βαθμολογείται και προσδίδει 20% στο τελικό βαθμό της τελικής εξέτασης της θεωρίας).
2. Γραπτή τελική εξέταση που περιλαμβάνει:

• • Ερωτήσεις Ανάπτυξης
  • Δοκιμασία Πολλαπλής Επιλογής
  • Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης

Σημείωση: Το (1) πραγματοποιείται εφόσον το επιτρέπουν οι εκάστοτε συνθήκες όπως αριθμός φοιτητών, φόρτος εργασίας καθηγητών κ. ά παράγοντες.

Εργαστήριο

1. Αξιολόγηση των φοιτητών με θεωρητικές και πρακτικές ασκήσεις στο εργαστήριο (Δεν βαθμολογείται).
2. Εβδομαδιαίες ασκήσεις και εργασίες που υποβάλλονται καθημερινά (Δεν βαθμολογούνται).
3. Ενδιάμεση εξέταση – Πρόοδος σε Τμήμα των Εργαστηριακών ασκήσεων (σε περίπτωση επιτυχούς εξέτασης, δυνατότητα απαλλαγής από τμήμα της ύλης στις τελικές εξετάσεις)
4. Γραπτή/προφορική τελική εξέταση με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, σύντομης ανάπτυξης και μελέτης περιπτώσεων

Σημείωση: Το(2) και (3) πραγματοποιείται εφόσον το επιτρέπουν οι εκάστοτε συνθήκες όπως αριθμός φοιτητών, φόρτος εργασίας καθηγητών κ.ά παράγοντες. Η ενδιάμεση εξέταση (4) ενδέχεται να μην πραγματοποιηθεί, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του εξαμήνου.

Συνολικός βαθμός μαθήματος: Βαθμός θεωρίας 60% + βαθμός Εργαστηριακής Άσκησης  40%

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

Α. Ελληνική

1. Ιατρική Παρασιτολογία, Τύπος-Σύγγραμμα, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 2892, ISBN-9607144732, Συγγραφείς: Ν.ΒΑΚΑΛΗΣ, Εκδόσεις-Κ.&Γ. ΤΖΕΡΜΠΙΝΗΣ Ο.Ε
2. Παρασιτολογία, Μυκητολογία, Βακτηριολογία , Τύπος-Σύγγραμμα, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 41798, ISBN-9789603946168, Συγγραφείς: W. J. SPICER, Εκδόσεις-Επιστημονικές Εκδόσεις ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε
3. Ιατρική Παρασιτολογία, Τύπος: Σύγγραμμα, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 59380262, ISBN: 9789606894909, Συγγραφείς: ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Διαθέτης (Εκδότης): ΧΑΒΑΛΕΣ Α – ΧΑΤΖΗΣΥΜΕΩΝ Κ ΟΕ
4. Βακάλης Ν. Ιατρική Παρασιτολογία 2003, Εκδόσεις Ζήτα
5. Χαραλαμπίδης Στυλιανός. ΠΑΡΑΣΙΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ των ζώων και του ανθρώπου. Εκδόσεις UNIVERSITYSTUDIOPRESS. Θεσσαλονίκη 2003.
6. MurrayP, RosenthalK, PfeallerM. ΙΑΤΡΙΚΗΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ (ΕλληνικήΈκδοση). Εκδόσεις Παρισιάνου. Αθήνα, 2012.
7. GreenwoodD, SlackR, PeuthererJ, BarerM. ΙΑΤΡΙΚΗΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ. (Ελληνική Έκδοση). Εκδόσεις Πασχαλίδης Π.Χ. Αθήνα, 2012.
8. ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΚΛΙΝΙΚΗΣ μικροβιολογίας και παρασιτολογίας. (Ελληνική Έκδοση). Εκδόσεις Πασχαλίδης Π.Χ. Αθήνα, 2008.

Β. Ξενόγλωσση

1. Murray P, Rosenthal K, Pfealler M. Medical Microbiology. 7 editionElsevier 2012.
2. Mark Gladwin, William Trattler, C.Scott Mahan. Clinical Microbiology Made Ridiculously Simple. 6 edition. Medmaster 2014. 225
3.  Warren Levinson . Review of Medical Microbiology and Immunology. 13 edition. LangeMedicalBooks. 2014